İş Kazası Cezasına İtiraz Edilebilir Mi?

Özet

Evet, iş kazası veya meslek hastalığını süresinde bildirmediğiniz için kesilen idari para cezasına itiraz edebilirsiniz. Bu hakkınızı kullanmak için önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK), ardından reddedilmesi durumunda İdare Mahkemesi'ne başvurmanız gerekir. İtiraz için yasal süreler çok kısıtlı olduğundan, ceza tebligatı elinize ulaştığı an harekete geçmeniz hak kaybı yaşamanızı önleyecektir.

İdari Para Cezası Neden Kesilir?

İdari para cezaları, temel olarak yasal bildirim yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmemesi nedeniyle uygulanır. İşverenlerin bilmesi gereken temel kurallar şunlardır:

• İş Kazası Bildirimi: İşveren, iş kazasını yaşandığı tarihten itibaren 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmek zorundadır. Bu süre, işverenin kazayı öğrendiği tarihten itibaren başlar.

• Meslek Hastalığı Bildirimi: İşveren, öğrendiği bir meslek hastalığı vakasını yine 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmelidir.

• Ramak Kala Olaylar: Çalışana veya işyerine zarar vermeyen ancak zarar potansiyeli taşıyan "az kalsın" olaylarının SGK'ya doğrudan bildirilme zorunluluğu yoktur. Ancak bu olayların işyeri içinde kayıt altına alınması ve risk değerlendirmelerinde kullanılması yasal bir gerekliliktir. Bu kayıtların tutulmaması, doğrudan bu nedenle bir ceza kesilmesinden ziyade genel İSG denetimlerinde bir eksiklik olarak değerlendirilebilir.

Bu yükümlülüklere uyulmaması, işyerinin çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre değişen miktarlarda idari para cezalarına yol açar.

Cezaya İlk İtiraz Nereye ve Nasıl Yapılır?

Cezaya karşı atılacak ilk adım, cezayı kesen kuruma, yani SGK'ya itiraz etmektir. Ceza kararının size tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde itiraz etmelisiniz. Bu süre hak düşürücüdür. İtirazınız, SGK bünyesindeki İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu tarafından en geç 30 gün içinde karara bağlanır. Komisyon itirazınızı kabul edebilir, reddedebilir veya kısmen kabul edebilir.

SGK İtirazı Reddedilirse Ne Yapılır?

SGK Komisyonu itirazınızı reddederse, bir sonraki adım, konuyu yargıya taşımaktır. SGK'nın kararına karşı İdare Mahkemesi'nde dava açmanız gerekir. Komisyonun ret kararının size tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde davanızı açmalısınız. Bu süre de hak düşürücüdür.

Önemli Uyarı: İdare Mahkemesi'ne dava açmak, SGK'ya yapılan itirazın aksine, cezanın tahsilatını kendiliğinden durdurmaz. Yani, davanız devam ederken SGK cezanın tahsili için icra takibi başlatabilir. Bu riski ortadan kaldırmak için, dava dilekçenizde mutlaka "yürütmenin durdurulması" talebinde bulunmalısınız. Mahkeme bu talebinizi kabul ederse, dava sonuçlanana kadar cezanın tahsili durdurulur.

İtirazda Hangi Gerekçeler Sunulabilir?

Savunmanızı güçlendirmek için kullanabileceğiniz bazı temel unsurlar şunlardır:

• Bildirimin yasal 3 iş günü içinde yapıldığını posta gönderi kaydı, e-bildirim ekran görüntüsü gibi kanıtlarla ispatlamak.

• Yaşanan olayın yasal olarak "iş kazası" tanımına girmediğini iddia etmek.

• Doğal afet, belgelenmiş sistemsel arızalar gibi kontrol dışı ve öngörülemez bir nedenle bildirimin geciktiğini kanıtlamak.

• Ceza kararının size yasalara uygun şekilde tebliğ edilmediğini ileri sürmek. Bu durum, itiraz sürelerinin hiç başlamamış sayılmasına neden olabilir.

• Cezanın, işyerinizin çalışan sayısı veya tehlike sınıfına göre yanlış hesaplandığını belirtmek.

Cezayı İndirimli Ödeyip Yine de Dava Açabilir Miyim?

Evet, bu mümkündür ve stratejik bir karar olabilir. Cezanın size tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde öderseniz, tutarın sadece dörtte üçünü (%75) ödersiniz. Cezayı indirimli olarak ödemeniz, daha sonra İdare Mahkemesi'nde dava açma hakkınızı ortadan kaldırmaz. Bu yolu seçerseniz, önce indirimden faydalanıp ödemeyi yapar, ardından yasal süreler içinde davanızı açabilirsiniz. Ancak unutmayın, ödeme yapıldığı için dava açıldığında yine de "yürütmenin durdurulması" talep etmek, olası diğer idari işlemleri engellemek adına faydalı olacaktır.

Sonuç

İş kazası ve meslek hastalığı bildirim yükümlülüklerine uymamak ciddi mali yaptırımlara yol açsa da, size tebliğ edilen idari para cezası nihai bir karar değildir. Yasal haklarınızı bilerek ve süreleri kaçırmadan hareket ettiğinizde, bu cezaları iptal ettirme veya azalttırma şansınız bulunmaktadır. Süreç, SGK'ya 15 gün içinde itirazla başlar ve ret durumunda İdare Mahkemesi'ne 30 gün içinde dava açma hakkıyla devam eder. Sürecin karmaşıklığı, sürelerin kısalığı ve "yürütmenin durdurulması" gibi kritik detaylar nedeniyle, bir avukattan destek almanız, haklarınızı en etkili şekilde korumanızı sağlayacaktır.